چگونه یک جلسه دفاع پایان نامه خوب داشته باشیم؟

جلسه دفاع پایان نامه یکی از لذت بخش ترین لحظات هر دانشجویی می باشد که پس از مدت طولانی تلاش برای انجام پایان نامه، باید ماحصل زحمات چندساله خود را تنها در یک زمان محدود به داوران و حاضرین در جلسه ارائه کند. معمولا زمان مناسب برای ارائه دفاع از سوی دانشجو بین 20 تا حداکثر 30 دقیقه در نظر گرفته می شود، با این حال هرچه دانشجویان بتوانند زمان ارائه را مدیریت کنند و در زمان کمتری نتایج کار خود را به صورت موجز ارائه دهند، نشان دهنده یک ارائه قوی و مورد تحسین داوران و اساتید قرار خواهند گرفت.

نکات اصلی تهیه پاورپوینت برای جلسه دفاع پایان نامه

اولین چالشی که بعد از گذراندن مراحل نگارش پایان نامه و برای دفاع با آن روبرو می شوید، تهیه یک پاورپوینت زیبا و اصولی است. البته ساخت پاورپوینت به سلیقه شخص بستگی دارد. هرچند که تهیه پاورپوینت جلسه دفاع از پایان نامه در مجموع یک کار هنری و سلیقه ای است، اما تشریفات و ضوابط مشخصی برای آن وجود دارد. در نخستین گام باید توجه داشت که برخی دانشجویان به غلط، فکر می کنند که در پاورپوینت، می توانند توضیح مفصل ارایه دهند تا مخاطبین از روی آن بخوانند!

در زیر نکات مهم برای تهیه پاورپوینت جلسه دفاع پایان نامه را بررسی می کنیم که لازم است حتما رعایت کنید:

• باید دقت کنید که تعداد خطوط هر اسلاید پاورپوینت، بین 3 تا حداکثر 9 خط باشد و هر خط نیز به همین منوال، حداکثر تا 7 کلمه باشد(قانون 7×7).
• در هر اسلاید باید بر نقاط کلیدی و برجسته به صورت موجز، مفید و رسا اشاره کنید.
• معمولاً هر دانشجو بین 25 تا 30 دقیقه فرصت دارد که کار خود را گزارش نماید و بین 5 تا 15 دقیقه به سووالات حاضرین پاسخ دهد. لذا تعداد اسلایدها را می توان بر اساس این وقت تنظیم کرد.
• معمولاً تعداد اسلایدهای مربوط به سخنرانی در این جلسات بین 25 تا 40 اسلاید می باشد.
• لازم است که تمامی اسلایدها دارای شماره باشد تا اگر سووالی برای حاضرین پیش آمد بتوانند شما را به شماره اسلاید ارجاع دهند.

عناوین مهم اسلایدها

حال که می خواهید با رعایت نکات خود پاورپوینت خود را ایجاد کنید، لازم است که مهم ترین عناوین در اسلایدهای پاورپوینت برای یک ارائه عالی جلسه دفاع پایان نامه را بشناسید:

۱- شناسنامه گزارش:

شامل عنوان، نام اساتید راهنما، مشاور، دانشجو و تاریخ دفاع است. برای ارایه آن در یک اسلاید می توان از صفحه شناسنامه پایان نامه استفاده کرد.

۲- مقدمه:

شامل توضیحات مقدماتی برای ورود به بحث است. برای ارایه آن در یک اسلاید می توان از مقدمه فصل یک استفاده کرد.

۳- بیان مساله:

شامل چرایی انتخاب موضوع و بیان مساله اصلی برای تحقیق است. برای ارایه آن در یک اسلاید می توان از بیان مساله در فصل یک استفاده کرد.

۴- ضرورت و اهمیت تحقیق:

در یک اسلاید و به کمک این بخش در فصل یک تهیه می شود.

۵-اهداف کلی و وی‍ژه:

از اهداف تحقیق در فصل یک در یک تا دو اسلاید تهیه می شود.

۶- فرضیه یا سؤالات:

از فرضیه ها یا سؤالات فصل یک در یک اسلاید تهیه می شود.

۷- ادبیات پیشینه:

از فصل دوم در دو بخش داخلی و خارجی در دو اسلاید تهیه می شود.

۸- روش شناسی تحقیق:

شامل روش تحقیق، جامعه و نمونه،‌ معرفی روش نمونه گیری از فصل سوم و در دو اسلاید تهیه می شود.

۹- روش آماری :

معرفی روش آماری از فصل سوم در یک اسلاید می باشد.

۱۰- یافته های تحقیق:

ارایه یافته ها با جداول یا نمودار و توضیحات مناسب از فصل چهارم که تا 10 اسلاید قابل تهیه می باشد.

۱۱- بحث و نتیجه گیری:

از فصل پنجم و تا 6 اسلاید قابل ارایه می باشد.

۱۲- پیشنهادهای برخاسته از تحقیق:

از فصل پنجم در 2 اسلاید قابل ارایه می باشد.

۱۳- پیشنهادهایی به سایر محققین:

از فصل پنجم که در 2 اسلاید قابل ارایه می باشد.

۱۴- سپاس

در یک اسلاید از توجه حاضرین تشکر می شود.

 

آنچه که باید در جلسه دفاع پایان نامه بیان شود به شرح زیر می باشد:

• با نام و یاد خداوند و سلام و خوش آمدگویی به داوران-اساتید راهنما و حاضرین جلسه-زمان پیشنهادی: یک دقیقه
• معرفی مشخصات کار(عنوان پژوهش و معرفی اساتید راهنما و مشاور) در یک اسلاید-زمان پیشنهادی: یک دقیقه

حال باید وارد فصل های پایان نامه خود. فرقی ندارد که دانشجوی ارشد یا دکتری باشید. با این که فصل های پایان نامه کارشناسی ارشد با فصل های رساله دکتری متفاوت است اما در هر صورت، در جلسه دفاع با رعایت ترتیب و نکات زیر، باید ارائه خود را پیش ببرید:

جلسه دفاع: فصل اول

1-بیان مساله (مساله و مشکل کار چه بوده؟ به چه علت این پژوهش را انجام دادید؟) در یک اسلاید-زمان پیشنهادی سه دقیقه

2-اهمیت و ضرورت کار(چرا انجام پژوهش شما مهم بود؟) در یک اسلاید-زمان پیشنهادی دو دقیقه

3-بیان اهداف کار(یا سوالات و فرضیات) در یک اسلاید-زمان پیشنهادی- یک دقیقه

4-بیان تعریف عملیاتی واژه ها(منظور شما از واژه ها و اصطلاحات کارتان) در یک اسلاید-زمان پیشنهادی: یک دقیقه

 

جلسه دفاع: فصل دوم (ارائه این قسمت زیاد اهمیت ندارد، بسته به نظر استاد راهنما و خود محقق دارد)

ارائه چند نمونه از پیشینه تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی به صورت خیلی خلاصه-حداکثر در دو اسلاید-زمان پیشنهادی چهار دقیقه

جلسه دفاع: فصل سوم

1-توضیح روش تحقیق-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی دو دقیقه

2-تببین جامعه و نمونه-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی-یک دقیقه

3-ابزار پژوهش و روایی و پایایی آن-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی-دو دقیقه

4-تبیین چگونگی اجرا-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی دو دقیقه

5-نحوه تحلیل داده ها-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی یک دقیقه

جلسه دفاع: فصل چهارم و قسمت هایی از فصل پنجم

1-ارائه نتایج امار توصیفی کار(اختیاری)

2-ارائه نتایج امار استنباطی(معنی داری) تک تک سوالات یا فرضیات به همراه نتیجه گیری و تببین آن-هر سوال یا فرضیه در یک اسلاید جدا-زمان پیشنهادی برای هر سوال یا فرضیه دو دقیقه

جلسه دفاع: فصل پنجم

1-ارائه پیشنهادت پژوهشی-حداکثر در دو اسلاید-زمان پیشنهادی دو دقیقه

2-ارائه محدودیت های پژوهش-در یک اسلاید-زمان پیشنهادی یک دقیقه

بعد از بررسی و شرح فصل های پایان نامه، بخش اصلی جلسه دفاع پایان نامه به پایان می رسد. در نهایت، جلسه را با تقدیر و تشکر مجدد از زحمات و توجه داوران و اساتید و حاضرین به پایان برسانید.

*نکته: زمان ارائه برای هر قسمت صرفا پیشنهادی بوده و به فراخور میزان محتوای هر بخش می تواند کم یا زیاد شود

* برای یک جلسه دفاع پایان نامه عالی خلاصه گویی را تمرین کنیم و سعی کنیم از بیان توضیحات اضافی و تکراری پرهیز کنیم

چگونه یک دفاع موفق و کامل از پایان نامه داشته باشیم؟

حال که می دانید چگونه یک پاورپوینت عالی و بی نقص برای جلسه دفاع پایان نامه بسازید و چه مواردی را در جلسه ارائه دهید، حال به عنوان نکات پایانی باید بدانید که چگونه جلسه ارائه را کنترل کنید و دفاعی موفق را به سرانجام برسانید:

1. داوران را درگیر توضیحات کنید، آنها نباید خسته شوند.
2. سرزنده و شاداب باشید.
3. صدایی تاثیر گذار، قوی و رسا داشته باشید. با صدای آرام صحبت نکنید.
4. از کارهایی که باعث پرت کردن حواس حاضرین می شود جلوگیری کنید.
5. تمرین واقعی داشته باشید.
6. مناسبترین پوشش ممکن (ساده و تمیز) را داشته باشید.
7. حرف های تکراری را حذف کنید.
8. چند مرحله ای صحبت کنید. به این صورت که با میزان هیجانی که به موضوع می دهید به شنونده القا کنید که بخش جدیدی شروع شده است.
9. از یک هفته قبل مراقب سلامتی تان باشید (همیشه هستید اما آن هفته بیشتر). برنامه غذایی مناسبی داشته باشید.
10. شب قبل از دفاع استراحت کنید.
11. ساعت ارائه را قبل از 10 صبح نگذارید.
12. پذیرایی را به دیگران واگذار کنید.
13. به کسی در آن روز و روز قبلش قول ندهید و قرار ملاقات ها را حوالی آن روز کاملا کنسل کنید.
14. لوازم را بیاورید و چند ساعت قبل در محل ارائه قرار دهید.
15. محل ارائه را چند ساعت قبل از دفاع بررسی کنید. نور، وسایل مورد نیاز و چگونگی کار با لوازمی مثل پروژکتور.
16. از ارائه و اسلایدها، نسخه پشتیبان تهیه کنید و روی فلش مموری یا سی دی بطور جداگانه نگه دارید.
17. نوع قرار گیری تان در هنگام ارائه بسیار مهم است، هرگز پشت به مخاطب نباشید.
18. تعداد اسلاید ها مناسب باشد طوری که بتوانید در زمان مورد نظر به راحتی و بدون عجله ارائه بدهید.

مواردی هستند که در یک جلسه دفاع پایان نامه، تحت کنترل دانشجو نیست:

مواردی مثل قطعی برق و خاموش شدن ناگهانی پروژکتور، به هیچ عنوان نقصی را متوجه شما نمی کند.در این مواقع، خونسردی خودتان را حفظ کنید و خیلی ریلکس در محل ارائه تان پشت کامپیوتر بایستید و اجازه دهید دوستانتان رفع مشکل کنند.

البته اگر کامپیوترتان ویروسی باشد و ناگهان وسط کار هنگ کند، این نقص متوجه شماست.

پذیرایی جلسه دفاع پایان نامه

یکی از دیگر چالش های جلسه دفاع پایان نامه، تهیه یک پذیرایی مناسب است. پذیرایی دفاع پایان نامه، باید شامل میوه های مناسب، نوشیدنی خنک مانند آب میوه یا آب معدنی و یک خوراکی مانند کیک باشد و در یک پک مناسب تزیین شده باشد. می توانید فضا و میز جلسه دفاع را نیز تزیین کنید تا با ایجاد فضایی دلنشین، تاثیر مثبت اولیه را در داوران ایجاد کنید. برای راهنمای کامل در این زمینه، مطلب پذیرایی دفاع پایان نامه را مطالعه کنید.

جمع بندی

داشتن یک جلسه دفاع پایان نامه خوب، آرزوی همه دانشجویانی است که دوره تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری خود را در حال اتمام هستند. با رعایت نکاتی که در بالا بیان کردیم، می توانید مطمئن باشید که جلسه دفاع پایان نامه خود را با موفقیت و نمره خوب می گذرانید.

منافع استفاده شده: Paperpile

GraduateGuide