فهرست مطالب
وقتی در مقطع کارشناسی ارشد بودم همیشه این موضوع که قرار است بالاخره به انجام پایان نامه برسم مرا نگران می‌کرد. آن موقع اطلاع دقیقی از چگونگی نوشتن پایان‌نامه نداشتم و همین باعث می‌شد نوشتن پایان‌نامه برایم شبیه قدم گذاشتن در یک مسیر مه‌آلود شود. احتمالا برای شما هم مثل من، مراحل نگارش پایان نامه به دلیل این که هیچ آشنایی با آن ندارید نگران‌کننده و سخت به نظر می‌رسد.
اما می‌خواهم به شما بگویم وقتی در نهایت با این نگرانی مواجه می‌شوید و شروع به یادگیری چگونگی نگارش یک پایان نامه می‌کنید، متوجه می‌شوید که چقدر در اشتباه بودید و نگارش پایان‌نامه در صورتی که اصول و ساختار آن را بدانید چقدر راحت است!
ما در این‌جا مراحل و شیوه نگارش پایان نامه ارشد را به ساده‌ترین شکل ممکن توضیح داده‌ایم. پس اگر قصد نوشتن یک پایان‌نامه را دارید، در ادامه با ما همراه باشید.
مراحل پایان نامه
برای انجام پایان‌نامه به طور کلی باید مراحل زیر را طی کنید:
- انتخاب موضوع پایان نامه
- مشورت با استاد راهنما در خصوص موضوع
- چک کردن موضوع در سایت ایرانداک
- تکمیل فرم انتخاب موضوع و تحویل آن به مدیر گروه.
- نوشتن پروپوزال و ارائه آن به گروه
- دریافت تایید پروپوزال و کد پایان‌نامه
- مراحل نگارش پایان نامه
- اعلام آمادگی برای دفاع و تکمیل فرم‌های مربوطه
- جلسه دفاع
ما در این مطلب تنها در مورد مراحل نگارش پایان‌نامه که در واقع مهم‌ترین مرحله است، صحبت می‌کنیم.
چگونه پایان نامه بنویسیم؟
احتمالا وقتی به ترم آخر و برداشتن واحد پایان‌نامه می‌رسد به این فکر می‌کنید که «حالا چطوری پایان‌نامه بنویسم!؟». اولین چیزی که باید بدانید این است که نگارش پایان نامه یکسری مراحل و اصول خاص خودش را دارد. قبل از این که شروع به نگارش پایان نامه کنید، باید این مراحل و اصول را یاد بگیرید و ساختار پایان‌نامه خود را طراحی کنید. بیایید با این مراحل و ساختار در ادامه آشنا شویم.
ساختار و مراحل نگارش پایان نامه ارشد
برای طی کردن مراحل نگارش پایان نامه باید یک ساختار کلی (که تقریبا همه پایان‌نامه‌ها با این ساختار نوشته شده‌اند) را در نظر بگیرید. این ساختار به شما کمک می‌کند که بدانید چند صفحه و چند فصل خواهید داشت و همچین هر بخش چه چیزهایی را شامل می‌شود.
این ساختار شامل موارد زیر است:
۱. صفحه های ابتدایی
این صفحات شامل صفحه جلد، صفحه بسم الله، صفحه عنوان، صفحه صورت جلسه و تعهدنامه است. تمام این موارد را باید با توجه به اطلاعات پایان‌نامه و موضوعتان، اطلاعات استاد راهنما و اطلاعات خودتان بنویسید.
۲. چکیده
بعد از صفحات ابتدایی یک صفحه به چکیده اختصاص دارد که در آن باید چکیده‌ای از پایان‌نامه خود بنویسید. این بخش در واقع بخشی است که خواننده را مجاب می‌کند تا پایان‌نامه شما را بخواند. چکیده باید کوتاه باشد و سوالاتی را در ذهن مخاطب شکل دهد.
۳. فهرست
در این صفحه شما باید فهرست مطالب و فصل‌ها و بخش‌های دیگر را به همراه شماره صفحه قرار دهید. همچنین اگر بر روی فهرست به بخش مربوطه لینک‌دهی انجام دهید به راحتی خواننده کمک می‌کنید. به این نکته هم توجه کنید که نیازی نیست صفحاتی که قبل از فهرست قرار دارند را در فهرست بیاورید.
۴. صفحات مربوط به فصل‌های پایان‌نامه
صفحات فصل‌ها در واقع بدنه پایان‌نامه شما هستند که باید بیان مسئله، روند تحقیق و پژوهش شما، اهمیت آن و سوالاتی که با پژوهش خود به آن‌ها پاسخ می‌دهید را در بر بگیرند.
۵. صفحه منابع و مآخذ
در این صفحه باید با شیوه‌ای خاص رفرنس‌ها و ارجاعات پایان‌نامه را بنویسید. این رفرنس‌ها شامل منابع پایان نامه، نقل قول‌هایی که در بدنه پایان‌نامه بیان کردید و منابع مربوط به عکس‌ها و… می‌شود. برای این بخش حتما باید شیوه‌ی رفرنس‌دهی در مقالات را یاد بگیرید.
۶. ویرایش پایان‌نامه
مرحله آخر از مراحل نگارش پایان نامه، مرحله ویرایش آن است. در این مرحله شما باید یک بار به طور کامل پایان‌نامه خود را بازبینی کنید و هر ویرایشی که نیاز دارد انجام دهید. ما در یک مقاله به صورت کامل و جزئی در مورد نحوه‌ی ویرایش پایان نامه صحبت کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با روند ویرایش پایان‌نامه این مقاله را مطالعه کنید.
فصل‌ها و مراحل نگارش فصل‌های پایان نامه ارشد
در ادامه می‌خواهیم یکی از مهم‌ترین مراحل نگارش پایان نامه ارشد که نوشتن هر یک از فصل‌های آن است را توضیح دهیم.
فصل اول: بیان مسئله و مقدمه
در فصل اول پایان‌نامه شما باید به در مورد موضوع خود، علت انتخاب آن و سوالاتی که با پایان‌نامه خود به آن‌ها پاسخ می‌دهید صحبت کنید. در واقع فصل اول شامل موارد زیر می‌شود:
- مقدمه: که در آن باید به صورت کلی در مورد پایان‌نامه بنویسید. معمولا مقدمه پس از این که نوشتن بقیه بخش‌ها تمام شد، نوشته می‌شود تا شما با اشراف کامل بر روی پایان‌نامه بتوانید مقدمه را بنویسید.
- بیان مسئله: در این بخش شما باید توضیح دهید که هدف شما از تحقیق و نوشتن این پایان‌نامه چیست؛ برای مثال موضوع پایان‌نامه شما باید سوالی را مطرح کند که با نگارش پایان‌نامه و در انتها به این سوال پاسخ داده شود. برای این بخش شما می‌توانید از پروپوزالی که قبل از شروع مراحل نگارش پایان نامه ارائه دادید، استفاده کنید.
- ضرورت و اهمیت: در مورد ضرورت و اهمیت موضوعی که روی آن کار می‌کنید و چه تاثیری در تحول آن حیطه دارد توضیح دهید.
- پیشینه تحقیق: محدوده‌ی تحقیق و پژوهش خود را مشخص کنید و به ایده‌ها و تحقیقاتی که پیش از این در حیطه موضوع شما انجام شده بپردازید؛ همچنین می‌توانید از نتایج آن تحقیقات هم استفاده کنید.
فصل دوم: روش تحقیق
در این بخش شما باید در مورد شیوه تحقیقتان، اطلاعاتی که در این تحقیقات به دست آوردید، منابعی که استفاده کردید، روش‌ها و متدهایی که به کاربردید و چگونگی اثرگذاری تحقیقات پیشین بر پایان‌نامه‌تان را به طور دقیق توضیح دهید. در واقع کار شما در این فصل این است که نشان دهید، نتایجی که از تحقیقاتتان به دست آمده و روشی که برای ارائه پایان‌نامه در نظر گرفتید، قابل اطمینان است.
فصل سوم: ایده‌ها و یافته‌های تحقیق
در این فصل شما باید تمام اطلاعات و یافته‌های خود به همراه متغیرهایی که در نتیجه تحقیق شما اثرگذار هستند جمع‌آوری و دسته‌بندی کنید. این فصل یکی از فصل‌های مهم پایان‌نامه شما است چون باید با استفاده از آن در فصل بعد به نتیجه نهایی پایان‌نامه برسید.
بنابراین برای نگارش این فصل نکات زیر را در نظر بگیرید:
- اطلاعات و آمارهای این فصل کاملا باید مرتب باشد.
- از نمودارها و جدول‌ها استفاده کنید.
- در صورتی که اطلاعاتتان قابل اندازه‌گیری هستند آن‌ها را با اعداد و ارقام نشان دهید.
- در صورت نیاز از انجام آزمایش کمک بگیرید.
فصل چهارم: نتیجه‌گیری تحقیق
در این مرحله از مراحل نگارش پایان نامه دیگر کار تحقیقی شما تقریبا به انتهای خود رسیده‌است. حالا شما باید از داده‌های و اطلاعات فصل قبل به نتایج برسید و در این فصل نتایج تحقیق خود را بنویسید؛ سپس نتایجی که در این فصل می‌نویسید مورد بحث قرار می‌گیرد و نکاتی که مهمی که از چشم دور مانده، استخراج می‌گردد.
برای نگارش این فصل نکات زیر را در نظر بگیرید:
- می‌توانید اطلاعات و نتایج تحقیقتان را در این فصل با دیگر تحقیقات انجام‌شده مقایسه کنید و بنویسید که چقدر پایان‌نامه‌تان با آن تحقیقات و فرضیات، همسو یا مخالف است.
- سعی کنید این فصل را با دقت و جزئیات بنویسید و مهم‌ترین نتایج تحقیقتان را در پاراگراف اول بیاورید.
- برای این که نتایج به دست آمده برای همه قابل فهم باشد سعی کنید از نمودارها و جداول برای نتیجه‌گیری و بیان آن نتایج استفاده کنید.
فصل پنجم: تفسیر نتایج و پیشنهادات
در این فصل نتایج نهایی به صورت کامل و بدون ابهام بیان می‌شود و پیشنهاداتی در مورد آن ارائه می‌شود تا اگر شخصی پس از شما خواست تحقیق شما را ادامه دهد، از این پیشنهادات استفاده کند؛ همچنین شما باید این فصل را به گونه‌ای بنویسید که به سوالات فصل اول پایان‌نامه‌تان پاسخ داده‌باشید.
چک لیست مراحل نگارش پایان نامه
در مرحله بازبینی به نکاتی که به عنوان چک لیست نگارش محتوا آورده‌ایم، توجه کنید.
- حتما حواستان باشد به سوالاتی که در بیان مسئله (ابتدای پایان‌نامه) مطرح می‌کنید، در مراحل نگارش پایان نامه خود پاسخ دهید و هیچ سوالی را بدون پاسخ رها نکنید.
- توجه داشته باشید که بر اساس تحقیقات و به صورت قابل استناد به نتیجه‌گیری درستی برسید تا هیچ سوراخی در پایان‌نامه شما وجود نداشته باشد و یا به چالش کشیده نشوید.
- برای پایان‌نامه خود هدف مشخصی در نظر بگیرید و یا این که سعی کنید با پایان‌نامه خود به حل یک مشکل کمک کنید تا خواننده پایان‌نامه شما را بیهوده تلقی نکند.
- همه قسمت‌های پایان‌نامه‌تان را بدون ابهام و به صورت واضح بنویسید تا خواننده دچار سردرگمی نشود.
جمع‌بندی
ما در این مطلب تمام تلاش خود را کردیم که مراحل نگارش پایان نامه را به طور دقیق برای شما بازگو کنیم و به شما در نوشتن پایان نامه ارشد کمک کنیم. تیم علم پژوه ارائه دهنده خدمات مشاوره‌ای و انجام پایان‌نامه است؛ بنابراین اگر همچنان در مورد نگارش پایان نامه سردرگم هستید، می‌توانید با مراجعه به صفحه مشاوره با ما در ارتباط باشید.