فهرست مطالب
بسیاری از دانشجویان ممکن است بعد از فارغ‌التحصیلی در مقطع لیسانس دیگر تمایلی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نداشته باشند؛ چراکه اغلب آن‌ها واهمه زیادی از رویارویی با پایان نامه دارند. اما اگر کمی در انتخاب موضوع پایان نامه خود تامل کنید، این مشکل به طور کلی از بین خواهد رفت. چرا که انتخاب موضوع درست، شما را در گردآوری اطلاعات و اسناد کمک خواهد کرد. اگر شما نیز به تازگی وارد دوره ارشد یا دکتری شده‌اید و در انجام پایان نامه خود با مشکل مواجه هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا نکاتی مهم در خصوص انتخاب تز پایان نامه کارشناسی ارشد به شما عزیزان ارائه دهیم.
برای مشاوره انتخاب موضوع پایان نامه می توانید با موسسه علم پژوه در ارتباط باشید.
نکات مهم انتخاب موضوع پایان نامه
برای تعیین عنوان پایان نامه باید به چند نکته مهم توجه کرد که در ادامه هر یک را به طور جداگانه توضیح می‌دهیم:
داشتن دغدغه
شما به عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری، در هر رشته‌ای که هستید باید نسبت به مسائل و مشکلات پیرامون خود دغدغه داشته باشید. به طور مثال، اگر در رشته اقتصاد یا روابط بین‌الملل تحصیل می‌کنید، احتمالا باید در خصوص مسائل پولشویی و امنیت مالی موضوعات زیادی خوانده باشید. یکی از این مسائل عدم دسترسی بانک‌های کشور به سیستم‌های پولی رایج در سطح بین‌المللی می‌باشد. به همین سبب، اغلب بانک‌های کشور از ارزهای دیجیتال یا پول‌های مجازی برای دور زدن تحریم‌ها و انتقال وجوه بهره می‌برند.
اما در این بین، بسیاری از افراد سودجو و کلاهبردار با استفاده از این پول‌های مجازی بستر پولشویی در کشور را فراهم کرده‌اند. لذا شما به عنوان دانشجوی ارشد رشته اقتصاد یا روابط بین‌الملل باید از این مسئله به عنوان دغدغه خود یاد کنید و از آن برای انتخاب موضوع پایان نامه خود استفاده نمایید. به فرض شما می‌توانید راجع به موضوعاتی همچون “تاثیر استفاده از ارزهای دیجیتال در افزایش پولشویی در کشور” تحقیق کنید و تز پایان نامه خود را با آن پیش ببرید.
انتخاب موضوعات کاربردی
یکی از اشتباهات دانشجویان در انتخاب موضوع پایان نامه نداشتن دورنما از موضوعات پیرامون آن است. موضوع پایان نامه می‌بایست برای پیشرفت و آبادانی کشور مفید باشد و گره‌ای از مشکلات جامعه باز کند. پرداختن به موضوعات کلیشه‌ای شانس شما برای کسب نمره خوب در جلسه دفاع را به شدت کاهش می‌دهد. سعی کنید هنگام انتخاب عنوان پایان نامه حتما به موارد زیر توجه کنید:
- جدید بودن موضوع
- کاربردی بودن موضوع
- دورنمای موضوع
- انعطاف‌پذیری آن
شناسایی منابع پیش از انتخاب موضوع پایان نامه
پیش از آن که عنوان رساله یا پایان نامه خود را انتخاب کنید، حتما نسبت به شناسایی منابع موجود تحقیق و تفحص نمایید. برای این کار باید تمامی کتاب‌ها، مجلات، پایگاه‌های اینترنتی و غیره را بررسی کنید. در صورتی که در حوزه مورد نظر با فقر منابع مواجه شدید، به سراغ موضوع دیگری بروید. انتخاب موضوعی که در خصوص آن منابع کافی وجود نداشته باشد، شما را با چالش‌های جدی مواجه خواهد ساخت.
شرکت در همایش‌ها و کنفرانس‌ها
برخی از اساتید و فرهیختگان با شرکت در همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی تلاش می‌کنند تا در مورد موضوعاتی که نیاز به تحقیق بیشتر دارند صحبت کنند. به طور مثال، همایش “فرصت‌ها و تهدیدهای استفاده از ارزهای دیجیتال” بدون شک هدفی جز ارائه ناگفته‌ها و چالش‌ها در زمینه فناوری بلاکچین و رمزارز ندارد. شما با شرکت در این همایش‌ها می‌توانید دغدغه‌های موجود در کشور را شناسایی و با کمک اساتید راهنمای خود، در مورد آن‌ها تحقیق کنید.
بررسی پژوهش‌ها و پایان نامه های جاری
یکی از هوشمندانه‌ترین روش‌ها برای انتخاب موضوع پایان نامه ارشد و دکتری مراجعه به پایگاه‌های مربوط به پژوهش‌های جاری است. مطمئنا بسیاری از پایان‌‌نامه‌های به چاپ رسیده از نظر گردآوری اطلاعات کامل نیستند؛ لذا نیاز به بررسی‌ها و ارائه فرضیه‌های بیشتر دارند. بنابراین شما با مراجعه به چنین رساله‌هایی به راحتی می‌توانید عنوان پایان نامه خود را انتخاب کنید.
پیگیری اخبار روز
بسیاری از اتفاقات و رویدادهای جهان در اخبار بیان می‌شوند. به طور مثال، مسئله “گرم شدن زمین” تبدیل به یک موضوع حیاتی در محافل خبری شده است. همچنین موضوعاتی نظیر “هوش مصنوعی” نیز ترند این روزهای اخبار است. بنابراین شما می‌توانید با بررسی‌های دقیق تمامی فرصت‌ها و تهدیدهای گرم شدن زمین یا استفاده از هوش مصنوعی را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای مناسبی جهت جلوگیری از تهدیدهای آن‌ها تجویز نمایید.
در نظر گرفتن فاکتور زمان
هنگام انتخاب موضوع پایان نامه باید نسبت به زمان نگارش آن دقت داشته باشید. به طور مثال، افرادی که در سال 2020 در خصوص پاندمی کرونا راهکارهایی را تجویز کرده‌اند، قطعا در حال حاضر نمی‌توانند به اطلاعات ناقص آن زمان برای تبیین فرضیه‌های کنونی خود بسنده کنند. لذا هنگام انتخاب عنوان پایان نامه حتما باید به فاکتور زمان در آن توجه کنید. به طور مثال، شما باید هنگام دریافت پیشینه موضوع خود از ایرانداک به فاکتور زمان اشاره کنید. برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه کنید:
- عنوان غیرکاربردی: “بهترین راهکارها برای وارد کردن واکسن کرونا”؛ بدون شک این عنوان هرگز اعتبار خاصی در زمان آینده نخواهد داشت. مگر آن که دانشجو پیش از آن که دولت وقت در سال 1400 موفق به واردات انبوه واکسن خارجی به کشور شد، موضوع خود را تکمیل و از آن دفاع کرده باشد. در چنین حالتی، دانشجو فرصت داشته است تا در زمان یاد شده راهکارهای مفیدی برای دور زدن تحریم‌ها جهت واردات واکسن کرونا به کشور ارائه دهد.
- عنوان کاربردی: “راهکارهای پیشگیرانه برای ورود پاندمی جدید به کشور”؛ همانطور که می‌بینید این موضوع برای سالیان سال مفید خواهد بود. چراکه دانشجو با انتخاب موضوع پایان نامه خود سعی دارد تا جلوی ورود یک پاندمی دیگر نظیر کرونا را به کشور بگیرد.
تصمیم‌گیری نهایی در انتخاب موضوع پایان نامه
اکنون شما تمام مراحل برای انتخاب عنوان پایان نامه را طی کرده‌اید. اما حالا نوبت به تصمیم‌گیری نهایی رسیده است. در طی مراحل قبل توصیه می‌شود هر موضوعی که به ذهنتان رسید را یادداشت کنید. این گونه فهرستی بلندپایه از موضوعات جذاب و مختلف را پیش رو خواهید داشت. این فهرست را چندین بار به دقت بررسی کنید و با توجه به مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم اقدام به غربالگری آن نمایید. زیرا قطعا برخی از موضوعات انعطاف‌پذیر نیستند و منابع کافی در خصوص آن ارائه نشده است.
حتی بهتر است موضوعاتی که تحقیق درباره آن‌ها برای شما دشوار است را نیز حذف کنید. فرقی نمی‌کند که منابع زیادی در آن حوزه وجود داشته باشد، مهم این است که تحقیق و نگارش آن موضوع برای شما چالش‌برانگیز خواهد بود.
در نهایت شما باید به کمک استاد راهنمای خود یکی از موضوعات باقی مانده در فهرست را انتخاب کنید. اما پیش از انتخاب موضوع پایان نامه خود حتما از تکراری نبودن آن اطمینان حاصل کنید. برای این کار می‌بایست وبسایت‌های زیر را بررسی کنید و فرم پیشینه موضوع خود را دریافت نمایید:
- وب‌سایت ایرانداک
- شبکه سیمرغ (نوسا)
- سیستم یکپارچه کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی (سیکا)
- طرح‌های پژوهشی جهاد دانشگاهی
امیدواریم که این مطلب توانسته باشد شما را در انتخاب موضوع پایان نامه کمک کرده باشد.