تفاوت پروپوزال و پایان نامه

هنگام انجام یک کار تحقیقاتی و پژوهشی، واژگان و اصطلاحاتی وجود دارد که بهتر است راجع به آن‌ها اطلاعات داشته باشیم. یکی از این اصطلاحات پرکاربرد، پروپوزال است. بسیاری از دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، با این عنوان روبرو می‌شوند و سوالی که بسیار برایشان مطرح می‌شود این است که تفاوت پروپوزال و پایان نامه در چیست؟

از این رو در این مقاله از وب سایت علم پژوه به بررسی تفاوت پروپوزال و پایان نامه، بیان مسئله در پروپوزال و پایان نامه، ارتباط پروپوزال و پایان نامه و.. می‌پردازیم.

پروپوزال چیست؟

پروپوزال از واژه لاتین Propose برگرفته شده است اما از سوی فرهنگستان ادب فارسی واژه Proposal به عنوان پیشنهاد پژوهشی تعیین گردیده است. در واقع پروپوزال به معنای طرح اولیه‌ای است از امری که قصد دارید آن را به انجام برسانید که لازم است به صورت مکتوب و در قالب پروپوزال ارائه گردد.

تهیه و نوشتن پروپوزال از اساسی‌ترین بخش تحقیقات پژوهشی است و به عنوان طرح اولیه از کار پژوهشی مد نظر فرد می‌باشد. محقق یا دانشجو براساس اصول و قواعد مشخص اقدام به ارائه و نوشتن طرح پیشنهادی خود می‌نماید. پروپوزال را می‌توان به عنوان نقشه انجام تحقیق و راهنمای دانشجو برای اجرایی و عملی نمودن تحقیق دانست. این طرح پیشنهادی باید به نحوی باشد که استاد راهنما بتواند آن را تصور نماید و مراحل تصویب پروپوزال را با موفقیت طی کند.

پایان نامه چیست؟

یکی از چالش‌های دوران تحصیل دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد، انجام پایان نامه می‌باشد. پایان نامه به عنوان نوشتاری است که دانشجو در موضوعی خاص و مرتبط با رشته خود، به بررسی و تحقیق می‌پردازد. تفاوت پروپوزال و پایان نامه بدین لحاظ است که پروپوزال یک طرح پیشنهادی یا یک نقشه راه است که قصد انجام آن را داریم در حالیکه پایان نامه، براساس پروپوزالی که تهیه شده است، نوشته می‌شود.

تفاوت پروپوزال و پایان نامه

1. یکی از تفاوت‌های پروپوزال و پایان نامه به لحاظ ساختار است بدین معنا که چهارچوب تشکیل دهنده پروپوزال با پایان نامه بسیار متفاوت است. در واقع، پروپوزال، شامل سه فصل اول پایان نامه می‌باشد.
2. پروپوزال به صورت یک طرح پیشنهادی است در صورتی که پایان نامه، به جهت قانع کردن استاد انجام می‌شود.
3. پایان نامه به عنوان تجزیه و تحلیل طرح‌ها و روش‌های ادعا شده در پروپوزال است.
4. هدف از انجام پایان نامه، ذکر مطالبی است که پیش از این، انجام نشده است در حالیکه پروپوزال، به منزله طراحی یک پروژه تحقیقاتی بزرگ می‌باشد.
5. از دیگر تفاوت‌های پروپوزال و پایان نامه این است که در پروپوزال، به موضوع مورد بررسی می‌پردازد در حالیکه پایان نامه تمرکز بر نتایج کار تحقیقاتی دارد.
6. پروپوزال، اولین گام یک پژوهش می‌باشد درحالیکه پایان نامه، به نگارش یافته‌های تحقیق در موارد خاص می‌پردازد.
7. طول متن و محتوای پروپوزال 8 تا 10 صفحه می‌باشد در حالیکه محتوای پایان نامه تا 300 صفحه نیز ادامه می‌یابد.
8. زمان مورد استفاده در پروپوزال به آینده مربوط است درحالیکه زمان مورد استفاده در پایان نامه به گذشته اشاره دارد.

تفاوت اجزا پروپوزال و پایان نامه

از اصلی‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار در روند تهیه و نوشتن پروپوزال و پایان نامه، می‌توان به علم و آگاهی از اجزاء هر یک اشاره نمود. ذکر این نکته اساسی است که هر چقدر پژوهشگر از اجزاء پروپوزال و پایان نامه، آگاهی بیشتری داشته باشد و تفاوت اجزاء پروپوزال و پایان نامه را بداند، در روند پژوهش با مشکلات و پیچیدگی‌های کمتری روبرو خواهد بود. از این رو در ادامه مطلب تفاوت پروپوزال و پایان نامه، در ابتدا تفاوت اجزا پروپوزال و پایان نامه را ذکر می‌نماییم و سپس به بررسی اجزاء هر یک می‌پردازیم.

اجزا پروپوزال

علم و آگاهی از اجزا پروپوزال و ساختار یک طرح پژوهشی، در تهیه و تنظیم پروپوزال حرفه‌ای تاثیر بسزایی دارد. در نتیجه در این بخش به ذکر ساختار و چهارچوب یک پروپوزال می‌پردازیم.

عنوان پژوهش

گام اول برای هر پژوهشی، مشخص نمودن عنوان پژوهش می‌باشد چرا که مسیر و طرح نهایی یک پروژه را مشخص می‌نماید. رعایت نکاتی برای انتخاب موضوع پژوهش دارای اهمیت است من جمله:

• لازم است موضوع انتخابی نو و مبتکرانه باشد تا ارزش تحقیق و پژوهش را داشته باشد.
• موضوع باید متناسب با نیازهای روز جامعه باشد تا بر این اساس راهکاری برای نیازهای جامعه ارائه نماید.
• عنوان تحقیق و پژوهش باید از ویژگی‌هایی همچون جامع بودن، مختصر، واضح و غیر سوالی برخوردار گردد. عناوین خیلی کوتاه یا خیلی طولانی مناسب نمی‌باشد.

بیان مسئله و اهمیت موضوع تحقیق

در این بخش، سوالی که برای محقق ایجاد شده است و هدف او از طرح مسئله می‌باشد، بیان می‌گردد. هدف محقق از طرح مسئله، ریشه یابی مشکلات به وجود آمده است و قصد دارد از این طریق، راهکاری را برای رفع مشکلات ارائه نماید.

پیشینه تحقیق

یک محقق باید بتواند، تحقیقات خود را هم راستا با تحقیقات و پژوهش‌های هم مضمون قرار دهد و آن را در کنار سایر دستاوردهای مشابه، رشد دهد. از این رو، رجوع به اسناد و مدارک، به جهت افزایش آگاهی، ضروری است.

اهداف تحقیق

در این بخش، هدف محقق از تحقیق معین می‌گردد این اهداف شامل دو دسته بندی می‌باشد:

اهداف کلی که به طور مستقیم از موضوع تحقیق، نشات می‌گیرد. اهداف ویژه و کاربردی که نشات گرفته از اهداف کلی و پژوهش می‌باشد. در واقع این اهداف، زیر مجموعه اهداف کلی هستند و مسیر تحقق امور را معین می‌نمایند.

فرضیه

فرضیه، حدس و گمان محقق راجع به ارتباط، تفاوت و یا احتمال وجود ارتباط بین متغیرها است. در واقع، فرضیات محقق، حدس و گمان‌هایی هستند که براساس دانش و تجربه کسب شده‌اند. شایان ذکر است که در یک تحقیق یا پژوهش، فرضیه تایید یا رد می‌گردد.

روش انجام تحقیق

ارائه روش‌های انجام تحقیق، از جمله اصلی‌ترین بخش‌های یک پروپوزال می‌باشد. در این بخش، پژوهشگر به عواملی همچون نوع تحقیق، مراحل انجام تحقیق، روش‌های انجام تحقیق و گردآوری داده‌ها، جامعه آماری، روش نمونه گیری، ابزار و روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازد.

منابع و ماخذ

بخش نهایی پروپوزال، شامل نوشتن منابع پروپوزال است. محقق باید به ذکر مستندات، المان‌ها و داده‌هایی که مورد استفاده قرار داده است با ذکر منبع، بپردازد.

اجزا پایان نامه

در راستای تفاوت پروپوزال و پایان نامه، لازم است با اجزاء پایان نامه نیز آشنا شویم. پایان نامه از چندین فصل تشکیل می‌شود از قبیل:

فصل اول که مربوط به طرح مساله و کلیات امر تحقیق است که پژوهشگر راجع به کلیات تحقیق، مواردی را بیان می‌نماید.

فصل دوم، پیشینه تحقیق را شامل می‌شود که به طور تفصیل به مبانی نظری و تاریخچه پژوهشی پرداخته می‌شود.

فصل سوم که روش شناسی تحقیق است، روش‌های جمع آوری داده و جامعه آماری مورد بحث قرار می‌گیرد.

فصل چهارم که در آن نوبت به بیان یافته‌ها و نتایج آماری بدست آمده و تجزیه و تحلیل نتایج می‌باشد.

فصل پنجم، نتیجه گیری است و نتایجی که بواسطه پژوهش بدست آمده است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

متوجه شدیم که اجزا پروپوزال و پایان نامه شباهت زیادی به هم دارند و در واقع، پروپوزال خلاصه و طرح پیشنهادی از کلیات پایان نامه است و در پایان نامه، این طرح پیشنهادی به تفصیل شرح داده می شود.

تفاوت پروپوزال و پایان نامه به لحاظ مفهوم

• از جمله مواردی که شامل تفاوت پروپوزال و پایان نامه می‌شود، براساس نوع محتوای متن است بدین معنا که پروپوزال به مسئله یا موضوع مورد بررسی مربوط می‌گردد اما تمرکز پایان نامه بر نتایج تحقیق و پژوهش است.
• پروپوزال در واقع به عنوان نخستین گام برای یک کار پژوهشی و تحقیقاتی است اما پایان نامه به نوشتن یافته‌های تحقیق در یک مورد خاص اشاره دارد.
• پروپوزال تحقیق در ابتدای پروژه انجام می‌گیرد در حالیکه پایان نامه در انتهای پروژه انجام می‌گیرد.

تفاوت پروپوزال و پایان نامه به لحاظ محتوا

دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد، ملزم به ارائه پایان نامه می‌باشند که در این راستا، لازم است یک موضوع را انتخاب نمایند، یک مسیر علمی و منطقی را ترسیم نمایند و در نهایت به هدف خود برسند.

در این مسیر، پیش از اینکه دانشجو، پایان نامه خود را بنویسد، ابتدا لازم است در نوشتن پروپوزال تسلط پیدا کند تا بدین نحو تاییدیه استاد را دریافت نماید. غالبا دانشجویان چند پروپوزال را طراحی می‌نمایند چرا که اساتید در تایید پروپوزال سخت گیری بسیاری می‌نمایند. برای نوشتن یک پروپوزال خوب، لازم است تفاوت پروپوزال و پایان نامه را بدانید.

ارتباط پروپوزال و پایان نامه

در راستای ارتباط پروپوزال و پایان نامه، ذکر این نکته ضروری است که پروپوزال به معنای طرح تحقیق و پژوهش است، یعنی طرحی که در ذهن دارید را به دیگران پیشنهاد می‌دهید تا در صورت دریافت تاییدیه، کار خود را آغاز نمایید. پروپوزال، پیش از انجام تحقیق است و هاداف، فرضیات، ویژگی‌ها، هزینه و.. در آن ذکر می‌گردد اما پایان نامه به نسبت پروپوزال بسیار پرحجم‌تر است و نکات و مطالب اصلی و کلیدی در آن عنوان می‌گردد.

تفاوت بیان مساله در پروپوزال و پایان نامه

بیان مسئله در پروپوزال و پایان نامه، از دیگر موارد تفاوت پروپوزال و پایان نامه است که از اهمیت بسیاری نیز برخوردار می‌باشد. از این رو در این بخش قصد داریم تفاوت بین این دو را ذکر نماییم:

در پروپوزال:

• محقق یا پژوهشگر باید هدف خود از تحقیق را ذکر نماید و مشخص نماید که قصد مطالعه بر روی متغیرها را دارد.
• پژوهشگر باید شواهدی را مطرح نماید که نشان دهنده وجود مشکل در جامعه باشد.
• محقق باید شواهد مشکل مطرح شده را به طور مستند بیان نماید.
• قلمرو مکانی و زمانی تحقیق از دیگر موارد مهم در این بخش از پروپوزال می‌باشد.

اما در پایان نامه:

• مساله به طور دقیق و شفاف معرفی گردد و خالی از هر گونه ابهام و مجهولی باشد.
• بیان مسئله باید به نحوی باشد که نحوه بررسی متغیرها را ذکر نماید، مکان پژوهش، وسعت پژوهش و دامنه آن معین گردد.
• موضوع مورد مطالعه همراه با اطلاعات زمینه‌ای مستدل ارائه گردد.
• دلایل انتخاب موضوع و فوائد ناشی از آن نیز ذکر گردد.

انجام پروپوزال و پایان نامه با مناسب‌ترین هزینه

نوشتن پروپوزال و پایان نامه با آگاهی و دانستن تفاوت پروپوزال و پایان نامه میسر می‌گردد. دانشجویانی که قصد ارائه پروپوزال یا پایان نامه را دارند، می‌توانند با خیالی آسوده، انجام مراحل این دو را به مجموعه پژوهشی علم پژوه بسپارند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با کارشناسان مجموعه در ارتباط باشید.

سوالات پر تکرار

• پروپوزال فصل چندم پایان نامه است؟

پروپوزال، سه فصل اول پایان نامه را شامل می‌گردد.

• تفاوت پروپوزال با فصل اول پایان نامه چیست؟

تفاوت پروپوزال با فصل اول پایان نامه، به لحاظ حجم آن می‌باشد. فصل اول پایان نامه تشابه بسیاری با پایان نامه با مطالب پروپوزال دارد. در پایان نامه مطالبی که ارائه می‌گردد، به نسبت پروپوزال، گستردگی و عمق بیشتری را شامل می‌گردد.

منابع استفاده شده: CarlosHaya

وبسایت دانشگاه نورث تگزاس