فهرست مطالب
تمام دانشجویان کارشناسی ارشد در پایان دوره تحصیل خود باید نسبت به انجام پایان نامه با ساختار مناسب اقدام و از آن دفاع کنند. غالبا ساختار و اجزای پایان نامه ارشد در رشته‌های مختلف تحصیلی یکسان است اما طبق فصل های پایان نامه ارشد مهندسی (البته در برخی رشته ها)، دانشجویان بعد از پایان تحقیق باید داده‌هایی که به دست آورده‌اند را در قالب یک پروژه و نرم افزار خاص اجرا کنند. بر این اساس روش تحقیق در رشته‌های گروه فنی مهندسی با رشته‌های سایر گروه‌ها مقداری متفاوت است و با اهداف خود را در یک نرم افزار پیاده کنند.
با توجه به این توضیحات در این مطلب قصد داریم به معرفی ساختار کلی و فصل های پایان نامه ارشد مهندسی و نحوه ارائه آن بپردازیم.
تعداد فصل های پایان نامه ارشد مهندسی
دانشجویان تحصیلات تکمیلی مقطع کارشناسی ارشد باید برای فارغ‌التحصیلی و دریافت مدرک پایان دوره خود باید در آخرین ترم تحصیلی، یک واحد به نام پایان نامه را بگذرانند. نمره این واحد براساس کیفیت مطالب ارائه شده در متن پایان نامه و در جلسه دفاع توسط اساتید راهنما و داور مربوطه تعیین می‌شود.
تعداد فصل های پایان نامه کارشناسی ارشد در تمام دانشگاه‌ها یکسان است اما نحوه نگارش فصول در برخی از رشته‌ها مانند رشته‌های مهندسی تفاوت‌هایی وجود دارد.
به طور کلی بسته به نوع رشته و دانشگاه محل تحصیل هر پایان نامه ارشد دارای 5 تا 6 فصل است که هر یک از این فصل‌ها به یک موضوع خاص می‌پردازند که شامل موارد زیر هستند.
- مقدمه و کلیات تحقیق
- مرور ادبیات تحقیق و پیشینه پژوهش
- طراحی و روش تحقیق
- تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتایج کسب شده
- نتیجه‌گیری
- معرفی منابع
آشنایی با ساختار کلی فصل های پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی
در نگارش یک پایان نامه، تحقیق و تدوین از اهمیت یکسانی برخوردار هستند، به طوری که تحقیقات باید به صورت اصولی و آیین‌نامه‌های مرتبط باشد تا بتواند در مرحله ارائه مورد پذیرش واقع شوند. ساختار کلی و اجزای یک پایان به دو بخش فرعی و اصلی تقسیم می‌شود. در بخش فرعی، صفحه عنوان به معرفی نویسنده، نام و آرم دانشگاه، عنوان پایان نامه و اسامی استاد راهنما و غیره می‌پردازد و صفحه سپاسگزاری، فهرست و چکیده نیز در این قسمت آورده می‌شود. اما بخش اصلی که نقش تعیین کننده‌ای دارد شامل متن اصلی و فصول پایان نامه است که در ادامه به بررسی ساختار کلی فصل های پایان نامه ارشد مهندسی می‌پردازیم.
فصل اول: کلیات تحقیق
در این فصل یک مقدمه بیان می‌شود که خواننده با مطالعه آن متوجه مسئله اصلی محتوای تحقیق شده و اهمیت پایان نامه و سوالات، محدودیت‌ها و موانع، فرضیات و غیره را بیان می‌کند. در واقع نویسنده در بخش مقدمه باید مخاطبان را در جریان محتوای کلی و علت نگارش و انجام تحقیق قرار دهد.
تصویر3: نویسنده در بخش مقدمه تحقیق باید مخاطبان را در جریان محتوای کلی و علت نگارش و انجام تحقیق قرار دهد
فصل دوم: مرور ادبیات تحقیق و پیشینه پژوهش
فصل دوم پایان نامه ارشد مهندسی شامل دو بخش کلی اعم از مبانی نظری تحقیق و پیشینه تحقیق است. در این فصل نویسنده، با استفاده از منابع روز به بیان تئوری‌ها و تحقیقات انجام شده در ارتباط با پایان نامه می‌پردازد. در واقع نویسنده با بیان این تحقیقات مرتبط و فرضیات اصلی و نتایج کسب شده از هر پژوهش سعی می‌کند که اهمیت پژوهش خود را گوشزد کند. همچنین می‌خواهد که تحقیقات محققان گذشته را ادامه دهد و متغیرهای جدیدی را براساس شرایط محیطی کنونی به آنها اضافه کند.
فصل های پایان نامه ارشد مهندسی| فصل سوم: طراحی و روش تحقیق
یکی از بخش‌های تکمیل کننده در فصل های پایان نامه ارشد مهندسی به معرفی و توضیح روش تحقیق و ابزار به کار گرفته شده در آن اختصاص دارد. در واقع در فصل سوم پایان نامه، جزییات کاملی از آزمایشات با استفاده از داده‌های کمی در قابل اعداد و ارقام ارائه می‌شود تا مخاطبان متوجه اعتبار تحقیقات شما شده و به سوالات اصلی پژوهش پاسخ مناسبی داده شود. تعداد صفحات این فصل نسبتا کمتر است به مخاطبان خود این آگاهی را خواهید داد که از چه روشی برای تحلیل اطلاعات خود استفاده کرده‌اید.
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتایج کسب شده
یکی از مهم‌ترین بخش‌های پایان نامه ارشد، مربوط به تجزیه و تحلیل داده‌ها و بیان یافته‌های تحقیقاتی است که طرح‌هایی را برای پژوهشگران و سایر مخاطبان در آینده ارائه می‌دهد. در واقع در فصل چهار، نتایج کسب شده از آزمایشات به روش‌های مختلف آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. برای درک بهتر مخاطبان از نتایج اغلب از جدول، نمودار و تصاویر مختلف استفاده شده و مهم‌ترین اطلاعات در متن پایان نامه گنجانده می‌شود.
فصل پنجم: نتیجه‌گیری
در این بخش تمام نتایجی که در بخش‌های مختلف پایان نامه به دست آمده، همراه با نکات اصلی تحقیق شرح داده می‌شود. در واقع خلاصه‌ای از نتایج بیان می‌شود تا مخاطبان به جمع‌بندی کلی برسند.
فصل های پایان نامه ارشد مهندسی| فصل ششم: معرفی منابع
فصل آخر پایان نامه از مجموع فصل های پایان نامه ارشد مهندسی، به معرفی منابع به کار گرفته شده در متن و منابع مورد استناد در پایان نامه اختصاص دارد. در این بخش نویسنده باید تمام منابع مورد استفاده در متن تحقیقات خود را همراه با جزئیات اعم از نام نویسنده، سال انتشار تحقیق، عنوان تحقیق و اطلاعات دیگر را ذکر کند. در صورتی که اگر از تحقیقات دیگران بدون ذکر منبع استفاده کنید، از این کار به عنوان سرقت علمی یاد می‌شود و پیگیری قانونی دارد.
کلام آخر
تمام دانشجویان رشته‌های مهندسی باید تمام این فصل‌ها را در پایان نامه خود رعایت کنند تا بتوانند در روز دفاع و ارائه پایان نامه نظر اساتید راهنما و داور مربوطه را جلب کنند. البته دانشجویان علاوه بر نگارش تمام تحقیقات میدانی خود در قالب فصل های پایان نامه ارشد مهندسی باید با استفاده از نرم افزارهایی که در رشته‌های آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد نسبت به پیاده‌سازی هدف تحقیق در نرم افزار مرتبط بپردازند. اگر در زمینه نحوه نگارش پایان نامه ارشد و روش انجام آن نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید، حتما به وب سایت علم پژوه مراجعه کنید.